Stres Nedir?
Stres, kişinin kendi üzerinde hissettiği gerginlik ve baskı durumuna denir. Stres unsuru hayatın bir parçasıdır ve hayat içinde olması gerekir. Hafif derecedeki streslerin, kişiyi harekete geçiren, motive eden ve enerji veren bir yönü bile vardır. Fakat yüksek derecede stres, kaygı bozuklukları, depresyon ve duygu-durum bozukluklarına yol açabilir ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir.
Stres kişinin iyi hallerini tehlikeye sokan, zaman zaman depresyona sürükleyebilen ve yaşam kalitesini oldukça aşağılara çeken bir etken. Stresin oluşumunu tetikleyen durumları ise uzmanlar şu şekilde sıralıyor: kalabalık, çevre koşulları, gürültü, meydana gelen doğal afetler, sosyo ekonomik durum, duygu-durum ve kişilik yapısı, yaşanılan travmatik durumlar, fiziksel değişiklikler, ani sıcaklık düşüşleri ve yükselmeleri gibi durumlar stres unsurunu tetikleyebilen faktörler.
Yüksek Derecede Strese Sahipsek Bunu Nasıl Anlayabiliriz?
Stresin varlığı dört grupta toplanabilir. Bunlar, duygusal, düşünsel, davranışsal ve bedensel etkilerdir.
Duygusal Belirtiler:
- Korku ve çok çabuk ürkmek
- Aşırı endişe ve sıkıntılı durum hali
- Kendinizi değersiz hissetmeniz, terk edilmiş ya da güvensiz hissetmeniz
- Alıngan ya da fazlaca sinirli, öfkeli olma durumu
- Aşırı utangaçlık
Düşünsel Belirtiler
- Özgüven eksikliği
- Unutkanlık
- Karamsar bir düşünce yapısı
- Zihninizin dolu olması ve çok ve gereksiz ayrıntılar düşünme
- Gelecek kaygıları
- Devamlı olarak hayal kurma, gerçeklikten uzaklaşma
- Dikkat eksikliği
Davranışsal Belirtiler
- Aslında kolayca alabileceğiniz kararları artık alırken zorlanma
- Bir olayın sonuçlarını düşünmeden hareket etmeniz
- Nedensiz yere ve sıkça ağlama krizleri
- İlaç, sigara ya da alkol kullanımında artış
- Dişlerinizi sıkmanız ya da gıcırdatmanız
- Öfkeli bir sesle konuşmanız ya da devamlı olarak gülme isteği
- Konuşmada zorluk çekme ya da kekemelik durumu
Bedensel Belirtiler
- Ellerde ve genel olarak bedende aşırı terleme hali
- Kalp atışlarında hızlanma ya da ritimde bozukluk
- Bedende titreme görülmesi
- Sinirsel tiklerin ortaya çıkması ya da artışı
- Boğazda ve ağızda kuruluk hissi
- Sık sık tuvalete gitme ihtiyacı hissetmek
- Aşırı ve çok çabuk yorulmak
- Çok fazla ya da çok az uyumak, uykuda bölünmeler ve kalitesiz uyku çekmek
- Kusma, ishal ya da kabızlık gibi sindirim sistemi ve boşaltım sistemi sorunları yaşamak
- Kadınlarda regl öncesi aşırı gerginlik
- İştah kaybı ya da aşırı derecede yemek yeme
- Çabuk hastalanma, hastalıklara kolayca meyilli olma durumu
- Midede sancı, yanma ya da uzun süren ve sıklıkla yaşanan baş ağrısı durumu
Peki, tüm bu durumlara karşın stres oluşumunu engelleyebilir ya da stresin etkilerini azaltabilir miyiz? Bunun cevabı; evet! Uzmanların önerdiği 10 etkili yöntemle stres unsurunu hayatımızdan silip atabilir, çok daha rahat ve kaliteli bir yaşam sürebiliriz.
İşte stresi azaltmada en etkili 10 yöntem
1.Sizi Strese Sokan Unsuru Keşfedin
Sizi strese sürükleyen durum nedir, öncelikle bunu keşfedin. Kendinizi olaylar karışışında ya da hayatta yalnız hissetmek, çok fazla çalışmak ya da aşırı tembellik… durum ne olursa olsun bunun keşfini yapın kendi içinizde. Kişiliğinizi tanımaya çalışın. Sizi strese sokan etkenleri düşünün ve bunun üzerine yoğunlaşın. Sizi sakin kılan zamanlarla, stresli anlarınızın karşılaştırmasını yapın.
2.Tembelliği Yenin, Hareketli Bir Yaşam Benimseyin
Ne yapmaktan hoşlanırsınız? Yoga, bisiklete binmek, doğa yürüyüşleri, çiçek bakımı ya da köpeğinizi gezdirmek… bedeninizi hareket ettirin ve zihninizi meşgul edin. Hayata karşı motivasyon konusunda beden ve zihin egzersizleri, hareketli bir yaşam konusunda kişileri olumlu etkiliyor ve diğer fiziksel etkinlikler yapma konusunda kişiyi tetikliyor. Bu da stresi azaltmakta son derece etkili bir yöntem.
3.Nefes Egzersizlerini Hafife Almayın!
Binlerce yıldır, Uzakdoğu kültürlerine mensup halkların uyguladığı ve bireyi rahatlattığı gibi, hayat kalitesini de dolaylı yollardan arttırdığı bilinen bir egzersiz türü nefes teknikleri. Dr. Fitzpatrick’e göre günde 3 kez, 3’er dakikalık nefes egzersizleri yapmak insanı rahatlatıyor ve stres faktörünün azalmasını sağlıyor. Burnunuzdan derin bir nefes alın ve bu nefesi ağzınızdan 7 saniyede verin. Bu egzersizi 3 dakika boyunca sabah, öğlen ve akşam tekrarlayın. Farkı gördüğünüzde çok şaşıracaksınız!
4.Yanında Güvenli Hissettiğiniz İnsanlarla Vakit Geçirin
Sizi geren, yalan söyleyen ve kesinlikle güven telkin etmeyen insanlardan uzak durun. Bu tip insanlar, yaşam enerjinizi çalar ve sizi mutsuz ederek strese sürükler. Yanında güvende hissettiğiniz insanlarla birlikte olmaya özen gösterin. Size dürüst davranan, yaşam enerjisi yüksek ve dertlerinizi, sıkıntılarınızı güvenle paylaşabileceğiniz ve yeri geldiğinde bol bol gülebileceğiniz insanlarla iletişim kurmaya çalışın.
5.Sağlıklı Beslenin
Her olumlu durumun başı beslenmekten geçiyor, bunu siz de fark etmişsinizdir. Stresi azaltmak ya da stres kaynağını ortadan kaldırmak için de doğru beslenmek oldukça önemli. Balık tüketimini es geçmeyin. Bunun yanında organik besinleri tercih edin. Sebze yemenin önemini unutmayın. Vitamin ve mineral bakımından zengin besinleri tercih edin ve karbonhidrat, şeker ve tuzu hayatınızdan çıkarmasanız bile yok denecek kadar az tüketmeye özen gösterin.
6.Uykudan Önce Kendinize Vakit Ayırın
Kitap okumak, ılık bir duş almak ya da kısa bir yoga egzersizi, hem rahat uyumanızı hem de ertesi güne stressiz başlamanızı sağlayacaktır. Her gün düzenli olarak, uyku öncesi yapacağınız bu aktiviteler hayat kalitenizi yükseltmekle birlikte stres faktörünü azaltan etmenler arasında yer alıyor.
7.Sevdiğiniz Aktivitelere Zaman Ayırın
İş ya da okul hayatı, ev işleri, aile ve arkadaşlar derken hobilerinize pek vakit ayıramıyor olabilirsiniz. Hayat içinde uğraştığınız işlere odaklanma ve motivasyon açısından kendinize zaman ayırarak sevdiğiniz hobilerinizle uğraşmak stressiz bir hayatın anahtarı gibi adeta. Konsol oyunları, örgü örmek ya da arkadaşlarla kahve içip kahve falı baktırmak gibi aktiviteler hem işinize odaklanmanızı arttıracak hem de stres durumunu azaltacaktır.
8.Gelecek Olan Stresi Hissettiğinizde Planlama Yapın
Stres olgusu yaratacak bir durum yaklaşıyor ve siz bunu hissettiniz, derhal stres yaratabilecek durum anında neler yapabileceğinizin planını yapın. Bu eylem, zaten beklediğiniz olumsuz durumu en az negatiflikle aşmanızı sağlayacaktır. Unutmayın, stres de bu hayatın bir parçası. Bize düşen görev ise, bu stres kaynaklarını yok denecek kadar aza indirmek ve hayat kalitemizi etkilemesine izin vermemek!
9.İyilikler Yapın
Bir sokak kedisi beslemek ya da onu sahiplenmek, evsiz kimselere giyecek yardımı yapmak ya da bir öğrenciye kalem almak… aklınıza ne geliyorsa iyilik anlamında, onu yapın. Bu sizi motive edecek ve stres kaygılarının azalmasına yardımcı olacaktır. Unutmayın, iyilik yaptıkça çoğalır! ♥
10.Geçmişte Yaşadığınız Travmaları Atlatmaya Çalışın
Bu, zor ya da imkansız bir durum gibi görünebilir. Fakat yukarıda sıraladığımız maddeleri uyguladığınızda, bu duruma da yardımcı olacağını göreceksiniz. Eğer travmaları atlatmak konusunda güçlük çekiyorsanız ve bu durum yaşamınızı fazlasıyla etkiliyorsa uzman yardımına başvurmaktan kaçınmayınız.
