Alzhemier ve demans, dünya nüfusunun da yaşlanmasıyla birlikte hem hastayı hem de hasta yakınlarını oldukça ilgilendireceğe benziyor önümüzdeki yıllarda. Peki Alzhemer ve Demans hastalıkları nedir? Ve arasında ne gibi farklar vardı ya da ikisi aynı şey midir, bu içeriğimizde sizler için derledik.
Demans Tam Olarak Nedir?
Alzhemer hastalığından önce Demans’ı incelemek doğru bir yaklaşım olacaktır. Demans, tek bir hastalık türü değildir. Belleğin ve buna benzer zihinsel yeteneklerin bozulması nedeni ile ortaya çıkan hastalıklara verilen bir addır.
Demans’ın içinde olan bazı hastalıkları ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Alzheimer
- Hormon hastalıkları
- Anemi gibi kan hastalıkları
- Tümör
- Menenjit çeşitleri
- Parkinsona bağlı demans
- Sifiliz
- Damar tıkanıklığına bağlı demans
- Lewy cisimcikli demans
- Creutzfeld-jacob hastalığı
- Hungington hastalığı
- Normal basınçlı hidrosefali
- AIDS
- Vitamin eksiklikleri vb
Demans hastalığının pek çok belirtisi olabilir ve ilk etapta fark etmek ve karar vermek zordur. Eğer bir hastaya teşhis konacaksa, hastanın, aşağıda sıralayacağımız belirtilerden en az iki tanesini yaşıyor olması gerekliliği vardır.
- Konuşma bozukluğu
- Dikkat bozukluğu
- Bellek bozukluğu
- Görsel algıda bozukluk
- Bir konuda veya durum içindeyken karar verme güçlüğü yaşaması
En yaygın olan belirti “bellek bozukluğu”dur. Hasta, yakın geçmişi unutabilir. Ocağın altını kapatma, akşam ne yediğini anımsayamama ya da anahtarı koyduğu yeri unutma vs. gibi belirtileri son dönemlerde yakınınız çokça yaşıyorsa, karar vermede ve tarihi hatırlamakta güçlük çekiyorsa, muhakkak ve derhal olarak bir hekime başvurmanızı öneririz. Yavaş ilerleyen ilk evrede doğru tanı konması son derece önem teşkil ediyor.
Alzheimer Hastalığı Nedir?
Alzheimer, genelde 60 – 65 yaş üstü kişilerde görülse de genç bireylerde de görülme olasılığı olan ve beyin sinir hücrelerinin ölmesiyle birlikte gelişen beyin sinyallerinin iletilmesindeki güçlükle gelişen bir hastalık çeşididir.
Alzheimer Belirtileri Nelerdir? Alzheimer Nasıl Başlar?
Alzheimer hastalığının başlıca üç belirtisi, kişinin yakın gelecekte yaşanmış olayları unutması, tekrar aynı soruları sorması ve bunların farkında olmamasıdır. Ayrıca, eğer kişi aşağıda sıralayacağımız şikayetlerin bir ya da birden fazlasını taşıyorsa Alzheimer olma riski vardır ve derhal bir hekime başvurmalıdır.
Şikayetleri ise şu şekilde sıralanıyor:
- Karar verme ve yargılamada güçlük çekiyorsa
- Eşyaların yerini unutuyorsa
- Kişilikte ve davranışlarında değişiklikler varsa
- Hafıza kayıpları yaşıyorsa
- Yaptığı işlerden zevk almıyorsa
- Aşırı cinsel istek içerisindeyse
- Günlük işlerini yapmakta güçlük çekiyorsa
- Zaman ve mekan ile ilgili kafa karışıklığı yaşıyorsa
- Hesaplama ve plan – program yaparken zorluk çekiyorsa
Alzheimer hastalığında bu ve bunun bibi şikayetler gözlemlenir. Bu davranışların bir veya birden fazlasını fark ettiğiniz yakınınız için hekime başvurmanızı öneririz.
Alzheimer Hastalığının Nedenleri Nelerdir?
Bu hastalığın birden fazla nedeni olabilir. Şeker, kolesterol yüksekliği, hipertansiyon gibi rahatsızlıkların yanı sıra, kafa travmaları, uzun süreli depresyon ya da aşırı ve sık düzenli alkol tüketimi de bu hastalığın tetikleyici faktörleri arasında yer alır. Çocukluğunda Down Sendromu teşhisi konmuş kişilerin de 30 – 40 yaş arası Alzheimer hastalığı geliştiği bilinmektedir. Ayrıca kronik ve uzun süreli depresyon, bu hastalık riskini iki katı oranında arttırmaktadır.
Bunun yanı sıra yaşlanan herkes Alzheimer hastalığına yakalanmaz; fakat genetik faktörler işin içine girince işler biraz değişiyor. Eğer ailede 40 ila 60 yaş arası Alzheimer hastalığına yakalanan birisi varsa, bu oranın da doğru orantılı bir şekilde arttığı yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Peki Alzheimer Önlenebilir mi ya da Tedavisi Var Mıdır?
Alzheimer’ın tam olarak bilinen bir sebebi yoktur. Bu yüzden de nasıl önleneceği konusunu hekimler, konunun uzmanları ve biliminsanları halen araştırmaktadır. Fakat bu hastalıktan korunmak için yapılabilecek birkaç şey var elbette. Kafa travması yaratacak durumları aza indirgemen, örneğin emniyet kemeri takmak, kask kullanmak, alkolü azaltmak veya tamamen bırakmak ya da düzgün beslenme ve düzenli egzersiz gibi hayatımıza dahil edebileceğimiz pozitif önlem ve aktiviteler ile bu riski azaltmak için çaba sarf edebiliriz.
Demans ile Alzheimer Arasındaki Farklar Nelerdir?
Bir kere şunu bilmemizde fayda var: her Demans Alzheimer değildir; fakat her Alzheimer bir Demans’tır. Demans(bunama) içinde yazının başında saydığımız pek çok hastalık barındırır. Alzheimer de bunlardan bir tanesidir. Demans’ın diğer çeşitleri ise; travmatik demans, damarsal demans ya da Parkinson hastalığına bağlı Demans vb.dir ve Alzheimer’ı tenzih ederek söylüyoruz ki, bazı demans türlerinin tedavisi mümkündür. Örneğin ilaca bağlı beyin kanamaları, vitamin eksikliğine bağlı demans ya da beyindeki suyun artmasına bağlı demans hastalıkları tedavi edilebilir demans türleridir.
Demans ve Alzheimer Hastaları Yakınları Neler Yapmalıdır? İşte 5 Önemli Kural!
- Onu Anlamaya Çalışın: Alzheimer hastası olan biri rol yapmaz. O 1960 yılında yaşadığını ya da sizin onun annesi olduğunuzu düşünebilir. Bu konuda empati kurmak, ona şefkat ve ilgiyle yaklaşmak en önemli kuraldır belki de. Kendinizi onun yerine koyun ve siz bu durumda olsanız, size nasıl yaklaşılmasını isterdiniz, bunu düşünün.
- Sabır En Büyük Erdem: Anlattıklarını dinleyin. Eğer siz ona bir şeyler anlatmak istiyor ve anlamasında güçlük çektiğini görüyorsanız, iyi niyetli olsanız bile fiziksel bir zorlamaya girmekten kaçının. Bu durumu yanlış anlayabilir.
- Sohbet Edin: Hangi tarihten ya da geçmişte yaşadığı hangi konudan bahsediyorsa siz de o konunun içine girip onla sohbet etmeye çalışın ve zaman zaman espriler yaparak dahil olun bu konuşmaya. Zaman ve mekan bilgisinden kaçınarak konuşmanız ise bu sohbetleri kolaylaştıracak, hastada bir karmaşa yaratmayacaktır.
- İlaçlarını Siz Verin: Bu konuda ısrar etse bile, ilaçları muhakkak siz verin. Hafif evrede dahi olsa, yakın geçmişi ya da planlarını unutabileceği ihtimalini aklınızdan çıkarmayın.
- Ona Bir Bebek Bakıyormuş Sevgisiyle Yaklaşın: Bu şefkat ve sevgiyi hissedecektir.
